Dorpshuis Zeeland

De bouw van deze multifunctionele accommodatie is onderdeel van een herontwikkeling in de kern van het dorp, waarmee het centrum een nieuwe dynamiek heeft gekregen. In het dorpshuis ontmoeten mensen van verschillende verenigingen elkaar, ontstaan er nieuwe initiatieven en wordt onderlinge verbondenheid versterkt. In het gebouw zijn naast een ontmoetingsplek ook een nieuwe sporthal, evenementenzaal, bibliotheek en ruimten voor vergaderingen en workshops gevestigd. Het nieuwe dorpshuis is volledig energieneutraal uitgevoerd, met een EPC van -0,29.

Een karakteristieke, historische locatie

Bij de start van onze opdracht was het vinden van een juiste inpassing in de omgeving al direct een belangrijk aandachtspunt. De beoogde locatie voor het dorpshuis, het centrum van Zeeland, was namelijk bijzonder. In dit centrum staat rondom het kerkplein al decennialang een ensemble van vijf religieuze gebouwen, dat is vervlochten met de historie van het dorp. Dit historische ensemble van kerk, pastorie, parochiehuis, kosterhuis en het bondsgebouw geven het dorp karakter en identiteit. De bouwlocatie van het nieuwe dorpshuis bleek het kosterhuis en parochiehuis echter te overlappen. De uitdaging was hoe we een nieuwe invulling konden geven aan deze locatie, zonder afbreuk te doen aan het historische karakter van de dorpskern.

Unieke inpassing van het voormalige parochiehuis

Wij hebben ervoor gekozen om het parochiehuis uit 1934 te gebruiken in het nieuwe ontwerp. Eventuele sloop van dit monument zou namelijk getuigen van weinig respect voor de historische waarde van het Zeelandse kerkplein. Ook zou sloop niet passen in de huidige tijdsgeest, nu we ons in toenemende mate bewust zijn van de waarde van hergebruik. Er is namelijk niets duurzamer dan het opnieuw gebruiken van een bestaand gebouw. Middels een grondige renovatie maakten we het pand toekomstbestendig en integreerden we het in het nieuw te bouwen dorpshuis. Zo blijven de herinneringen van de inwoners in Zeeland fysiek behouden in het nieuwe gebouw. De authenticiteit van het oude parochiehuis versterkt de sfeer en herkenbaarheid van deze eigentijdse multifunctionele accommodatie. Ook dat maakt dit dorpshuis uniek!

Transparant drieluik aan de Kerkstraat

Het bestaande parochiehuis vormde in ons ontwerp de aanleiding voor een nieuw drieluik in het centrum van het dorp. Het behoud van dit monument gaf aanleiding om te kiezen voor drie vergelijkbare bouwmassa’s die aansluiten bij de architectuur in de Kerkstraat. De nieuwe gevels hebben ieder een eigen karakter, maar komen samen door een gedeelde lijn en vormentaal. Het kleuren- en materialenpalet van de omliggende panden is hierin overgenomen. Zo is de nieuwbouw opgebouwd uit een warme roodbruine baksteen, keramische dakpannen en lichte kozijnen. Bovendien zijn de nieuwe gevels opgebouwd uit karakteristiek verspringend en geornamenteerd metselwerk, wat aansluit bij het ambachtelijke metselwerk van het parochiehuis en de andere historische panden in haar omgeving. In de nieuwe voorgevel wordt het stenige beeld doorbroken door grote glasvlakken. Houten lamellen en luiken verzachten de aanblik en zorgen voor warmte en intimiteit, zoals de raamluiken ook sfeer geven in de gevel van de tegenoverliggende pastorie.

Dankzij de transparante voorgevel krijgen voorbijgangers vanaf de Kerkstraat prachtig zicht op de sfeervolle bijeenkomstruimte. In deze mix van café en bibliotheek lopen inwoners spontaan binnen voor een kopje koffie of het lenen van een boek. Samen met een gezellig terras aan de Kerkstraat geeft deze transparante voorgevel het dorpshuis een uitnodigend karakter. De mooie detaillering, de ornamenten en het ambachtelijk metselwerk gecombineerd met de houten luiken en lamellen zorgen voor warmte en sfeer. Aangelicht in de avonduren is het een pareltje aan de Kerkstraat!

Een multifunctionele sporthal

Bij een dorpshuis voor alle Zeelanders maakt een nieuwe sporthal integraal onderdeel uit van het geheel. De nieuwe sporthal vervangt de naastgelegen, gedateerde sporthal. De ruimte wordt overdag door scholieren gebruikt als gymzaal en ’s avonds zijn er verschillende sportverenigingen in te vinden. Deze nieuwe sporthal is echter meer dan een simpele hal om in te sporten. Als onderdeel van het nieuwe dorpshuis is het een prettig verblijfsgebied. De multifunctionele zaal wordt ook gebruikt voor evenementen, zoals carnavalsbijeenkomsten, voorstellingen en concerten.

Ook bij het ontwerp van deze sporthal is er gezorgd voor een juiste inpassing in de omgeving. Waar sporthallen normaliter van een wat eenvoudigere afwerking worden voorzien, is het exterieur van dit nieuwe gebouw geheel uitgevoerd in metselwerk. Hierbij maakten we gebruik van een duurzaam en onderhoudsvrij materiaal. De grote puien op de begane grond en verdieping zorgen voor een sprekende gevel en interactie tussen de gebruikers en voorbijgangers van het dorpshuis. Hierdoor voelt de sporthal niet aan als een achterzijde van het dorpshuis, maar juist als een uitnodigende aanjager voor de nieuw te realiseren woonwijk rondom het sportveld. In het kader van ‘zien bewegen, doet bewegen’ geeft deze pui zowel overdag als ’s avonds een optimale zichtverbinding. Ook de openslaande deuren brengen de sporthal en het sportveld direct met elkaar in verbinding. Hiermee stimuleert dit gebouw het buiten sporten.

Nul op de meter

De primaire doelstelling bij het ontwerpen van dit nieuwe dorpshuis was dat het gebouw energieneutraal is met nul op de meter. In eerste instantie wordt de energievraag van het gebouw in ons ontwerp zoveel mogelijk beperkt. Zo zijn de grote vensters, die uitzicht geven op de tegenoverliggende kerk en pastorie, voorzien van lamellen om daglicht en zonnewarmte buiten te houden. Het gebouw heeft hier ook dak-overstekken, waardoor de warme zomerzon buiten wordt gehouden. Ook zijn de ramen van de sporthal voorzien van een luifel en zonwering. Dankzij deze ingrepen is de installatiebehoefte verkleind. Uiteraard wordt energieverlies teruggedrongen door het gebouw goed te isoleren en luchtdoorlatendheid te beperken.

Naast het terugdringen van de energievraag wordt de resterende benodigde energie all electric opgewekt, door middel van zonne-energie en bodemenergie. Met een aardwarmtepomp wordt er middels bodemlussen onder het parkeerterrein aardwarmte toegevoerd. Het gehele gebouw is voorzien van vloerverwarming en vloerkoeling. Er wordt stroom opgewekt met zonnepanelen en we gebruiken zonnecollectoren voor het verwarmen van tapwater. Op het dak van de sporthal kunnen de panelen optimaal op de zon georiënteerd worden en liggen deze altijd uit het zicht. Het totaal aantal zonnepanelen op het dak is goed voor ongeveer 133.000 kWh elektriciteitsopwekking. Dit staat gelijk aan het verbruik van circa 44 huishoudens. De zonnepanelen kunnen het gebouwgebonden energiegebruik samen met het verwachte gebruikersgebonden energiegebruik royaal compenseren.