Zaltbommel, Brede School Zandkampen
BewarenDe groene setting waarin de school staat en die kenmerkend is voor de plek heeft ons als ontwerpers geïnspireerd. Lopend door het park kwamen beelden naar boven van prachtige boomhutten die ook wij als kind zo graag bouwden. De boomhut is bij uitstek de plaats waar je als kind ongestoord jezelf kunt zijn. Toen wij deze eerste associatie met de scholen deelden vond deze meteen weerklank. Vanuit deze eerste gedachte is het idee van de boomhut de leidraad geworden voor de verdere ontwikkeling van het architectonisch concept. Binnen het concept van de boomhut hebben we een gebouw gemaakt dat de sfeer van het leven (leren) in een boom benadert en de kinderen een gevoel van geborgenheid en veiligheid geeft. In de context van de school wordt die persoonlijke betekenis van de boomhut naar het hogere niveau van de gemeenschap getild. Het beeld van een boomhut symboliseert dan het feit dat binnen deze omgeving ieder kind zijn eigen plek krijgt, zichzelf mag zijn en zich thuis zal kunnen voelen. Zo wordt een passende en aangename leeromgeving gecreëerd, die aansluit bij het pedagogisch klimaat en de belevingswereld van het kind.
De gymzaal is in het hart van het gebouw op de verdieping gesitueerd. Dit is bijzonder gunstig voor de bruto/netto verhouding van het totale gebouw. De gymzaal is op de verdieping gelegen, maar 1 meter lager dan de lokalen, die ook op deze verdieping liggen. Onder de gymzaal zijn ruimten geprojecteerd die geen daglicht of hoge geluidseisen hebben: bergingen, kleedruimten en installatieruimten. Door de gymzaal iets verdiept ten opzichte van de eerste verdieping te leggen is er ‘automatisch’ een podium ontstaan door de koppeling met de personeelsruimte. Door het projecteren van een gang rondom de gymzaal op de verdieping, is er geen geluidsoverlast naar de lokalen, die gelegen zijn aan de gevel. Door deze compacte manier van bouwen is voor het budget van een standaard gymzaal een multifunctionele gymzaal gebouwd. Deze zaal heeft een podium, een multifunctionele sportvloer, geluid en av-installatie en een extra vluchtweg waardoor 350 personen kunnen worden toegelaten. Bovendien valt via een hoge raamstrook het prachtige noorderlicht de zaal binnen.
C2C en duurzaamheid
Bij het ontwerp van de school is gestreefd naar een zeer compact gebouw dat flexibel in kan spelen op de veranderende eisen van de gebruiker. Dit is een van de belangrijkste voorwaarden voor een duurzaam gebouw. Daarnaast zijn we bij de bouw van de school uitgegaan van duurzame materialen; voor de begane grond, metselwerk en de verdieping bestaat uit houtskeletbouw. Het idee van de boomhut heeft geleid tot het gebruik van bijpassend onderhoudsarm gevelmateriaal. De leverancier van het gevelmateriaal raakte over ons idee dermate enthousiast, dat hij speciaal voor dit project aparte gevelelementen heeft gemaakt die aansluiten bij het concept. In het interieur zijn zoveel mogelijk Cradle to Cradle (C2C) producten toegepast. Hoewel het gebouw voorzien is van een goede isolatie, een warmtepomp en andere technische duurzaamheidmaatregelen zijn wij ervan overtuigd dat juist door de wijze van gebruik de uiteindelijke duurzaamheid van een gebouw wordt bepaald. Daarom hebben wij na oplevering een presentatie gehouden aan de leerlingen, leerkrachten en andere gebruikers van het gebouw om bewustwording te creëren over de invloed die het gebruik heeft op de uiteindelijke duurzaamheid van het nieuwe gebouw.
Een duurzaam schoolgebouw betekent ook een prettig en gezond verblijfsklimaat voor kinderen, leerkrachten en andere gebruikers van het gebouw. Het ontwerpteam is gaan zoeken naar een manier om dit, met het beperkte budget, te realiseren. Er is voor een systeem gekozen waarbij er op een natuurlijke wijze boven de plafonds continu frisse lucht het gebouw wordt ingeblazen. Deze lucht wordt via kleine openingen in het plafond de lokalen en andere verblijfsruimten in gebracht. Op deze manier ontstaat een prettig en gezond binnenklimaat dat ten goede komt aan de leerprestaties van de kinderen.
Multifunctionaliteit, flexibiliteit en toegankelijkheid
De Zandkampen biedt onderdak aan twee basisscholen, een BSO en een peuterspeelzaal en is alleen al in die zin een multifunctioneel gebouw. Die multifunctionaliteit wordt verder vergroot door ruimten die op verschillende wijze worden gebruikt. De grote zaal bijvoorbeeld wordt overdag benut als gymzaal voor beide scholen. Buiten de reguliere schooltijden kunnen de diverse multifunctionele ruimten, waaronder de gymzaal, gebruikt worden door de kinderopvang. Tevens doet het gebouw dienst als wijkvoorziening voor diverse huurders zoals sportverenigingen, muziekverenigingen en overige culturele en maatschappelijke organisaties. Naast de zaal worden ook de handenarbeid- en techniekruimte gebruikt door meerdere partijen, zo kan de BSO die tussen beide ruimtes in zit, er gebruik van maken tijdens pauzes en naschoolse uren.
Flexibiliteit en multifunctionaliteit gaan hand in hand bij De Zandkampen want multifunctionele ruimten maken een flexibel gebruik van die ruimten mogelijk. Bovendien is in het ontwerp ook al rekening gehouden met een eventuele toevoeging van functies. Zo is gepland dat op de plaats waar nu de fietsenstalling staat, in de toekomst een zestal ruimtes gebouwd kan worden, mocht daar behoefte aan bestaan.
Fotografie: Yvonne Lukkenaar
